Trong những năm gần đây, thị trường sản phẩm chăm sóc răng miệng đã chứng kiến sự bùng nổ của các loại nước súc miệng không cồn. Xu hướng này ngày càng được ưa chuộng bởi người tiêu dùng lo ngại về tác động của cồn đối với khoang miệng (như gây khô miệng, kích ứng) và những rủi ro sức khỏe khi vô tình nuốt phải. Các nhà sản xuất cũng quảng cáo nước súc miệng không cồn là lựa chọn nhẹ nhàng hơn, phù hợp cho người có nướu nhạy cảm, trẻ em, hoặc những người không muốn tiếp xúc với cồn. Tuy nhiên, một câu hỏi quan trọng vẫn thường trực trong tâm trí người dùng: liệu nước súc miệng không cồn nuốt phải có độc không và mức độ an toàn của chúng đến đâu?
Mặc dù không chứa cồn, nước súc miệng không cồn vẫn là một sản phẩm hóa chất được thiết kế để diệt khuẩn và làm sạch khoang miệng. Chúng chứa các thành phần hoạt tính khác nhau để đạt được mục tiêu này. Nước súc miệng có nuốt được không là câu hỏi thường gặp, đặc biệt với các loại không chứa cồn, nhưng câu trả lời còn phụ thuộc vào thành phần cụ thể trong từng sản phẩm. Các thành phần phổ biến trong nước súc miệng không cồn bao gồm
Cetylpyridinium Chloride (CPC): Một chất kháng khuẩn phổ rộng, có tác dụng kiểm soát mảng bám và vi khuẩn gây hôi miệng.
Chlorhexidine Digluconate (CHX): Thường có trong các loại nước súc miệng không cồn đặc trị, được sử dụng để điều trị viêm nướu và các bệnh nha chu khác.
Fluoride (Sodium Fluoride): Thành phần quan trọng để củng cố men răng và ngăn ngừa sâu răng.
Xylitol: Một loại đường tự nhiên có khả năng ngăn ngừa sâu răng và cân bằng pH trong miệng.
Tinh dầu tự nhiên: Như tinh dầu bạc hà, tinh dầu bạch đàn, mang lại cảm giác the mát và hơi thở thơm tho.
Các chất tạo màu, tạo mùi, chất bảo quản và chất tạo bọt: Giúp sản phẩm dễ sử dụng và bảo quản tốt hơn.
Mức độ độc tính khi nuốt phải nước súc miệng không cồn:
Về cơ bản, nước súc miệng không cồn an toàn hơn đáng kể so với các loại chứa cồn khi nuốt phải. Mối lo ngại lớn nhất về ngộ độc cồn (gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như buồn ngủ, lú lẫn, hạ đường huyết, thậm chí hôn mê) được loại bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chúng hoàn toàn vô hại hoặc không gây độc nếu nuốt phải một lượng lớn. Để đảm bảo hơi thở luôn dễ chịu mà không lo lắng về nguy cơ nuốt nhầm, nhiều người đã tìm đến cách làm thơm miệng tại nhà bằng nguyên liệu tự nhiên như gừng, bạc hà, hay nước muối loãng.
Gây khó chịu đường tiêu hóa: Ngay cả các thành phần tương đối lành tính như tinh dầu tự nhiên, chất tạo bọt, hương liệu hoặc chất bảo quản cũng có thể gây kích ứng nhẹ niêm mạc dạ dày và ruột nếu nuốt phải một lượng đáng kể. Các triệu chứng thường gặp là buồn nôn, đau bụng nhẹ, hoặc tiêu chảy. Những phản ứng này thường thoáng qua, không nghiêm trọng và tự thuyên giảm sau khi cơ thể đào thải chất lạ.
Nguy cơ từ Fluoride: Nếu nước súc miệng không cồn có chứa fluoride, việc nuốt một lượng lớn vẫn có thể dẫn đến ngộ độc fluoride cấp tính. Mặc dù đa số các sản phẩm không cồn thông thường có nồng độ fluoride không quá cao (thấp hơn nhiều so với kem đánh răng), nhưng với trẻ em (đặc biệt dưới 6 tuổi) hoặc người có cân nặng thấp, một lượng đáng kể vẫn có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc như nôn mửa, đau bụng, run rẩy. Nuốt fluoride thường xuyên và kéo dài cũng có thể gây nhiễm độc fluoride răng (fluorosis), biểu hiện bằng các đốm trắng hoặc ố vàng trên men răng.
Nguy cơ từ Chlorhexidine (CHX): Một số dòng nước súc miệng không cồn, đặc biệt là loại được bác sĩ nha khoa kê đơn để điều trị các vấn đề về nướu nghiêm trọng, có chứa CHX với nồng độ cao. Nuốt phải CHX có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa, và thay đổi vị giác. Mặc dù CHX không gây độc cấp tính cho hệ thần kinh như cồn, việc nuốt lượng lớn vẫn cần được theo dõi y tế.
Phản ứng dị ứng: Một số người có thể nhạy cảm hoặc dị ứng với các chất tạo màu, tạo mùi, hoặc chất bảo quản trong nước súc miệng, dù là loại không cồn. Việc nuốt phải có thể gây ra phản ứng dị ứng như phát ban, ngứa, sưng tấy hoặc khó thở (trong trường hợp hiếm gặp và nghiêm trọng).
Cách xử lý khi nuốt phải nước súc miệng không cồn:
Lượng nhỏ và không triệu chứng: Nếu chỉ là một lượng nhỏ và không có triệu chứng đáng lo ngại, chỉ cần uống vài ngụm nước lọc để pha loãng chất trong dạ dày.
Lượng lớn hoặc có triệu chứng: Nếu nuốt một lượng đáng kể (ví dụ: trẻ em uống nhầm cả chai), hoặc nếu xuất hiện các triệu chứng như buồn nôn liên tục, đau bụng dữ dội, tiêu chảy nặng, hoặc bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác (đặc biệt là ở trẻ em), cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức. Gọi điện cho trung tâm cấp cứu hoặc đưa người đó đến bệnh viện, mang theo chai nước súc miệng để cung cấp thông tin thành phần cho bác sĩ. Không tự ý gây nôn.
