Sự xuất hiện của răng vĩnh viễn là một dấu mốc quan trọng, nhưng không phải lúc nào chúng cũng mọc thẳng hàng và đúng vị trí. Tình trạng răng vĩnh viễn mọc lệch lạc, chen chúc hoặc sai khớp cắn là khá phổ biến, và điều này thường khiến cha mẹ lo lắng. Câu hỏi đặt ra là khi nào cần can thiệp nếu răng vĩnh viễn của trẻ mọc lệch, và đâu là thời điểm lý tưởng để tìm kiếm sự hỗ trợ từ nha sĩ chỉnh nha?
Việc phát hiện sớm các dấu hiệu răng mọc lệch là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Cha mẹ cần chú ý nếu thấy răng của trẻ mọc chậm bất thường, hoặc không theo trình tự, và nên tìm hiểu cách làm cho răng mọc nhanh nhất để hỗ trợ quá trình phát triển răng của trẻ diễn ra đúng thời điểm
Chen chúc hoặc chồng chéo: Không đủ không gian trên cung hàm để răng mọc thẳng hàng.
Xoay hoặc nghiêng: Răng mọc không theo đúng trục dọc của nó.
Không đúng vị trí: Răng mọc quá cao, quá thấp, hoặc nhú lên ở vị trí bất thường (ví dụ: răng vĩnh viễn mọc phía sau răng sữa chưa rụng).
Khớp cắn bất thường:
Hô (răng hàm trên chìa ra quá mức): Răng cửa hàm trên chìa ra phía trước so với răng hàm dưới.
Móm (răng hàm dưới chìa ra quá mức): Răng cửa hàm dưới chìa ra phía trước so với răng hàm trên.
Cắn hở: Răng cửa trên và dưới không chạm vào nhau khi cắn.
Cắn chéo: Một hoặc nhiều răng hàm trên nằm phía trong so với răng hàm dưới khi cắn.
Việc can thiệp chỉnh nha không nhất thiết phải đợi đến khi tất cả răng vĩnh viễn đã mọc đầy đủ. Thực tế, có hai giai đoạn chính để can thiệp:
1. Giai đoạn tiền chỉnh nha (Chỉnh nha can thiệp/Chỉnh nha tăng trưởng - Thường từ 6 đến 12 tuổi): Đây là "thời điểm vàng" để can thiệp sớm các vấn đề về xương hàm và định hướng sự mọc răng. Cha mẹ nên đưa trẻ đến nha sĩ chỉnh nha khi trẻ bắt đầu thay răng (khoảng 6-7 tuổi) để được thăm khám tổng quát. Can thiệp sớm trong giai đoạn này thường được khuyến nghị nếu trẻ có các vấn đề sau:
Sai lệch xương hàm: Hô hoặc móm do sự phát triển quá mức hoặc kém phát triển của xương hàm trên/dưới.
Vòm miệng hẹp: Không đủ không gian cho răng mọc.
Răng vĩnh viễn mọc kẹt hoặc sai vị trí: Đặc biệt là răng cửa vĩnh viễn đã mọc nhưng răng sữa chưa rụng, hoặc răng vĩnh viễn mọc lệch nhiều.
Các thói quen xấu ảnh hưởng đến răng: Mút tay, đẩy lưỡi, thở miệng... nếu không được khắc phục.
Chấn thương răng: Có thể ảnh hưởng đến sự mọc của răng vĩnh viễn bên dưới.
Can thiệp trong giai đoạn này thường sử dụng các khí cụ đơn giản như khí cụ nong hàm, khí cụ chức năng để định hướng sự phát triển của xương hàm, tạo khoảng trống cho răng vĩnh viễn mọc và loại bỏ các yếu tố gây lệch lạc. Mục tiêu là tạo nền tảng tốt cho răng vĩnh viễn, giảm mức độ nghiêm trọng của vấn đề để chỉnh nha toàn diện sau này đơn giản hơn, hoặc thậm chí không cần thiết. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên biết răng nào của bé không thay để tránh nhổ nhầm hoặc can thiệp không cần thiết vào những chiếc răng vĩnh viễn ngay từ đầu.
2. Giai đoạn chỉnh nha toàn diện (Thường sau 12 tuổi): Đây là giai đoạn mà hầu hết các răng vĩnh viễn đã mọc đầy đủ. Nếu các vấn đề lệch lạc răng vẫn còn hoặc mới xuất hiện, đây là lúc tiến hành chỉnh nha toàn diện bằng các phương pháp như niềng răng mắc cài kim loại, mắc cài sứ, hoặc niềng răng trong suốt Invisalign. Mục tiêu là sắp xếp tất cả các răng về đúng vị trí, cải thiện khớp cắn và đạt được thẩm mỹ tối ưu.
Lợi ích của việc can thiệp chỉnh nha sớm:
Cải thiện thẩm mỹ nụ cười và khuôn mặt: Giúp trẻ tự tin hơn.
Cải thiện chức năng ăn nhai và phát âm: Giúp trẻ phát triển toàn diện.
Giảm nguy cơ mắc các bệnh răng miệng: Răng đều đặn dễ vệ sinh hơn, giảm nguy cơ sâu răng và bệnh nướu.
Ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng hơn: Tránh các biến chứng về khớp thái dương hàm hoặc phải phẫu thuật chỉnh hình hàm trong tương lai.
